नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा र साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता -- रोचक घिमिरे
नेपाली पतà¥à¤°à¤•ारिता बारेको चरà¥à¤šà¤¾à¤®à¤¾ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई सामेल गरिà¤à¤¨ à¤à¤¨à¥‡ तà¥à¤¯à¤¸à¤•ो चरà¥à¤šà¤¾ अधà¥à¤°à¥‹ मातà¥à¤° होइन निररà¥à¤¥à¤• नै ठहरिने छ । वासà¥à¤¤à¤µà¤¿à¤• तथà¥à¤¯ के हो à¤à¤¨à¥‡ नेपालमा होस वा विदेशमा नेपाली पतà¥à¤°à¤•ारिता विधाको थालनी नै साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताबाट à¤à¤à¤•ो हो । वि.सं.१९५५ मा पं.नरदेव मोतीकृषà¥à¤£ शरà¥à¤®à¤¾à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ पाशà¥à¤ªà¤¤ पà¥à¤°à¥‡à¤¸ काठमाडौà¤à¤®à¤¾ मà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ à¤à¥ˆ निसà¥à¤•ेको ‘सà¥à¤§à¤¾à¤¸à¤¾à¤—र’ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा नेपालको सबà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ जेठो र पहिलो पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा हो । तà¥à¤¯à¤¸à¥‹ त ‘गोरखा à¤à¤¾à¤°à¤¤ जीवन’ नामक साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा ‘सà¥à¤§à¤¾à¤¸à¤¾à¤—र’ à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पहिलà¥à¤¯à¥ˆ नै वि.सं.१९४३ मा बनारसबाट निसà¥à¤•ेको मानिनà¥à¤› । तर ततà¥à¤•ालीन केही पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤•मा तà¥à¤¯à¤¸à¤•ो विजà¥à¤žà¤¾à¤ªà¤¨ देखिनॠबाहेक हालसमà¥à¤® तà¥à¤¯à¤¸à¤•ो मà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ पà¥à¤°à¤¤à¤¿ फेला परेको छैन । ‘सà¥à¤§à¤¾à¤¸à¤¾à¤—र’ र ‘गोरखा à¤à¤¾à¤°à¤¤ जीवन’ दà¥à¤µà¥ˆ पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाको पà¥à¤°à¤•ाशनमा नेपालका अति गौरवशाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¤à¥à¤µ मोतीरामको मà¥à¤–à¥à¤¯ हात रहेको थियो । तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¥‡ मोतीराम à¤à¤Ÿà¥à¤Ÿà¤²à¤¾à¤°à¥à¤ˆ हामीले नेपालका आदि पतà¥à¤°à¤•ारका रà¥à¤ªà¤®à¤¾ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ दिन पनि सङà¥à¤•ोच गरà¥à¤¨ हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨ । ‘सà¥à¤§à¤¾à¤¸à¤¾à¤—र’ निसà¥à¤•ेको तीन वरà¥à¤· पछि मातà¥à¤° वि.सं. १९५८ मा काठमाडौà¤à¤¬à¤¾à¤Ÿ समाचारपतà¥à¤°à¤•ो रà¥à¤ªà¤®à¤¾ ‘गोरखापतà¥à¤°â€™ पà¥à¤°à¤•ाशित हà¥à¤¨ थालेको हो । यसबाट के छरà¥à¤²à¤™à¥à¤— हà¥à¤¨à¥à¤› à¤à¤¨à¥‡ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाले नै नेपालको जेठो पतà¥à¤°à¤•ारिताको गौरवपूरà¥à¤£ ठाउठपाà¤à¤•ो छ ।
नेपालमा छापाखानाको सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾ नà¤à¤à¤•ो हà¥à¤à¤¦à¤¾ तà¥à¤¯à¥‹ बेला पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤• पतà¥à¤°à¤ªà¤¤à¥à¤°à¤¿à¤•ा छापà¥à¤¨ à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤•ो बनारस पà¥à¤—à¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤¨à¥‡ बाधà¥à¤¯à¤¤à¤¾ थियो । अधà¥à¤¯à¤¯à¤¨ निमà¥à¤¤à¤¿, तीरà¥à¤¥à¤¯à¤¾à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤•ा निमà¥à¤¤à¤¿ अथवा काशीवासका निमà¥à¤¤à¤¿ नेपालीहरॠठूलो सङà¥à¤–à¥à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ बनारस जाने गरà¥à¤¥à¥‡ । शिकà¥à¤·à¤¿à¤¤ र साहितà¥à¤¯à¤ªà¥à¤°à¥‡à¤®à¥€ उतà¥à¤¸à¤¾à¤¹à¥€ नेपालीहरà¥à¤•ो बसोवास बनारसमा पà¥à¤°à¤¶à¤¸à¥à¤¤ हà¥à¤¨à¥‡ गथà¥à¤°à¥à¤¯à¥‹ । यिनै कारणले पनि तà¥à¤¯à¥‹ बेलाको बनारस नेपाली पà¥à¤¸à¥à¤¤à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा पà¥à¤°à¤•ाशन निमà¥à¤¤à¤¿ निकै सजिलो थलो मानिनà¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ ।
बनारसबाट तà¥à¤¯à¤¸ बखत निसà¥à¤•ेका साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠसादाशिव शरà¥à¤®à¤¾à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘उपनà¥à¤¯à¤¾à¤¸ तरङà¥à¤—िणी’ (वि.सं.१९५९), रसिक शरà¥à¤®à¤¾à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘सà¥à¤¨à¥à¤¦à¤°à¥€â€™ (वि.सं.१९६३), राममणि आ.दी.को समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘माधवी‘ (वि.सं.१९६५), माधव पà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘चनà¥à¤¦à¥à¤°â€™ (वि.सं.१९à¥à¥§), सूरà¥à¤¯ विकà¥à¤°à¤® जà¥à¤žà¤µà¤¾à¤²à¥€à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘जनà¥à¤®à¤à¥‚मि (वि.सं.१९à¥à¥¯), काशीबहादà¥à¤° शà¥à¤°à¥‡à¤·à¥à¤ को समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘उदय’ (वि.सं.१९९३), लकà¥à¤·à¥à¤®à¥€à¤ªà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦ देवकोटाको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘यà¥à¤—वाणी’ (वि.सं.२००४), इतà¥à¤¯à¤¾à¤¦à¤¿ हà¥à¤¨à¥ । तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤—री दारà¥à¤œà¤¿à¤²à¤¿à¤™à¥à¤— र à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤•ा अनà¥à¤¯ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤¬à¤¾à¤Ÿ पà¥à¤°à¤•ाशित पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤®à¤¾ पारसमणि पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘चनà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤•ा’ (वि.सं.१९à¥à¥ª), ‘आदरà¥à¤¶â€˜ (वि.सं.१९८à¥), ‘नेपाली साहितà¥à¤¯ समà¥à¤®à¥‡à¤²à¤¨ पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा’ (वि.सं.१९८९), ‘नेबà¥à¤²à¤¾â€™ (वि.सं.१९९३), ‘खोजी’ (वि.सं.१९९८), ‘गोरà¥à¤–ा संसार’ (वि.सं.१९८३), ‘तरà¥à¤£ गोरà¥à¤–ा’ (वि.सं.१९८९) आदिको पनि बेगà¥à¤²à¥ˆ महŒव रहेको कà¥à¤°à¤¾ नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको इतिहासमा अङà¥à¤•ित छ ।
नेपालà¤à¤¿à¤¤à¥à¤° चाहिठ‘गोरखापतà¥à¤°â€™ छापिà¤à¤•ो ३२ वरà¥à¤· समà¥à¤® पनि साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• अथवा अरॠकà¥à¤¨à¥ˆ पनि पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤à¤•ो देखिंदैन । तीन दशकको तà¥à¤¯à¤¸ कालखणà¥à¤¡à¤®à¤¾ à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤¬à¤¾à¤Ÿ पà¥à¤°à¤•ाशित उपरà¥à¤¯à¥à¤•à¥à¤¤ साहितà¥à¤¯à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤²à¥‡ नै नेपाली पतà¥à¤°à¤•ारिताको दियो उकासेर जीवनà¥à¤¤ बनाई राखà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤¯à¤¤à¥à¤¨ गरेका थिठ।
‘गोरखापतà¥à¤°â€™ छापिà¤à¤•ो ३२ औं वरà¥à¤·à¤®à¤¾ काठमाडौà¤à¤¬à¤¾à¤Ÿ वि.सं. १९९१ मा सà¥à¤¬à¥à¤¬à¤¾ ऋदà¥à¤§à¤¿à¤¬à¤¹à¤¾à¤¦à¥à¤° मलà¥à¤²à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ ‘शारदा’ मासिक पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाको पà¥à¤°à¤•ाशन आरमà¥à¤ à¤à¤¯à¥‹ । ‘शारदा’ले नेपाली साहितà¥à¤¯à¤•ा अनेक सशकà¥à¤¤ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ पà¥à¤°à¥‹à¤¤à¥à¤¸à¤¾à¤¹à¤¿à¤¤ ग¥यो । ‘शारदा’ को छहारी पाà¤à¤•ा तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¤¾ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤à¤¾à¤²à¥‡ वाङà¥à¤®à¤¯ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤²à¤¾à¤ˆ समà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨ तà¥à¤²à¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨ कà¥à¤¨à¥ˆ कसर बाà¤à¤•ी राखेननॠ। लेखनाथ, लकà¥à¤·à¥à¤®à¥€à¤ªà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦, बालकृषà¥à¤£, सिदà¥à¤§à¤¿à¤šà¤°à¤£, à¤à¤¿à¤•à¥à¤·à¥ जसà¥à¤¤à¤¾ कालजयी हसà¥à¤¤à¤¾à¤•à¥à¤·à¤°à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ उजिलà¥à¤¯à¤¾à¤à¤° अघि बढाउने जस ‘शारदा’ लाई नै जानà¥à¤› । सूरà¥à¤¯à¤à¤•à¥à¤¤ जोशीको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ वि.सं. १९९२ मा पà¥à¤°à¤•ाशित ‘उदà¥à¤¯à¥‹à¤—’, हृदयचनà¥à¤¦à¥à¤° सिंह पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ वि.सं २००४ मा पà¥à¤°à¤•ाशित ‘साहितà¥à¤¯à¤¸à¥à¤°à¥‹à¤¤â€™, २००६ को शेषराज रेगà¥à¤®à¥€à¤•ो ‘पà¥à¤°à¥à¤·à¤¾à¤°à¥à¤¥â€™ पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤•ो पनि नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितामा उलà¥à¤²à¥‡à¤–à¥à¤¯ ठाउठरहेको छ ।
जहानियाठराणा शासनको अनà¥à¤¤à¥à¤¯ à¤à¤à¤° २००ॠसालमा आà¤à¤•ो पà¥à¤°à¤œà¤¾à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• पà¥à¤°à¤£à¤¾à¤²à¥€ पछि मà¥à¤²à¥à¤•मा साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले पनि महŒवपूरà¥à¤£ कोलà¥à¤Ÿà¥‡ फे¥यो । साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको सà¥à¤µà¤¸à¥à¤¥ परमà¥à¤ªà¤°à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ सशकà¥à¤¤à¤¤à¤¾à¤ªà¥‚रà¥à¤µà¤• अघि बढाउन तà¥à¤¯à¥‹ बेला केही सकà¥à¤°à¤¿à¤¯ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¤à¥à¤µà¤¹à¤°à¥ जमà¥à¤œà¤®à¤¾à¤à¤° लागि परे । नारायणपà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦ बाà¤à¤¸à¥à¤•ोटाले वि.सं. २०१० सालमा ‘पà¥à¤°à¤—ति’ निकाले । ईशà¥à¤µà¤° बराल र à¤à¤µà¤¾à¤¨à¥€ à¤à¤¿à¤•à¥à¤·à¥à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ ‘धरती’ वि.सं. २०१३ मा पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤¯à¥‹ । तà¥à¤¯à¤¹à¥€ वरà¥à¤· ईशà¥à¤µà¤° बरालको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ ‘इनà¥à¤¦à¥à¤°à¥‡à¤£à¥€ पनि निसà¥à¤•à¥à¤¯à¥‹ । वि.सं.२०१६ सालमा शà¥à¤¯à¤¾à¤® पà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशित ‘साहितà¥à¤¯â€™ र तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆ सालमा कमल दीकà¥à¤·à¤¿à¤¤à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशित ‘नेपाली’ पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाको पनि आआफà¥à¤¨à¥ˆ महŒव रहेको कà¥à¤°à¤¾ हामीले सà¥à¤µà¥€à¤•ारà¥à¤¨à¥ˆ परà¥à¤¦à¤› ।
‘शारदा’ पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाको पà¥à¤°à¤•ाशन नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितामा जसरी à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ कोशे ढà¥à¤™à¥à¤—ा साबित à¤à¤à¤•ो थियो, तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤—री २०१ॠसालमा पà¥à¤°à¤•ाशित ‘रà¥à¤ªà¤°à¥‡à¤–ा’ ले साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितामा सबैà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ धेरै अङà¥à¤• निकालेर अनि अनेक नवोदित पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ पà¥à¤°à¥‹à¤¤à¥à¤¸à¤¾à¤¹à¤¿à¤¤ गरेर कीरà¥à¤¤à¤¿à¤®à¤¾à¤¨ कायम ग¥यो । बालमà¥à¤•à¥à¤¨à¥à¤¦ देव पाणà¥à¤¡à¥‡ र उतà¥à¤¤à¤® कà¥à¤à¤µà¤°à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशित ‘रà¥à¤ªà¤°à¥‡à¤–ा’ ले साहितà¥à¤¯à¤•ो अतà¥à¤¯à¤¾à¤§à¥à¤¨à¤¿à¤• चिनà¥à¤¤à¤¨ धारालाई साहसिक रà¥à¤ªà¤®à¤¾ आफूमा सामाहित ग¥यो । वि.सं. २०१ॠसालमा पà¥à¤°à¤•ाशित अनà¥à¤¯ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ामा के.पी शैलको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘इनà¥à¤¦à¥â€™ र गोपालपà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦ रिमालको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘दरà¥à¤ªà¤£â€™ परà¥à¤¦à¤›à¤¨à¥ । वि.सं. २०१८ मा रोचक घिमिरेको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ ‘रचना’ पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤¯à¥‹ । २०१८ सालमा नै के.बी नेपालीको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ बिनà¥à¤¦à¥ पà¥à¤°à¤•ाशन, लामडिङà¥à¤— (असम) à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤¬à¤¾à¤Ÿ ‘बिनà¥à¤¦à¥ नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• तà¥à¤°à¥ˆà¤®à¤¾à¤¸à¤¿à¤• पनि पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤¯à¥‹ । यो पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाले पनि यसै २०६ॠसालमा ५० वरà¥à¤· पूरा गरà¥à¤¦à¥ˆà¤› । २०१९ वि.सं.मा नेपाली साहितà¥à¤¯ संसà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤•ो पà¥à¤°à¤•ाशनमा ‘हिमानी’, पà¥à¤°à¥à¤·à¥‹à¤¤à¥à¤¤à¤® बसà¥à¤¨à¥‡à¤¤à¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ ‘मà¥à¤•à¥à¤Ÿâ€™ र वासà¥à¤¦à¥‡à¤µ तà¥à¤°à¤¿à¤ªà¤¾à¤ ीको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤®à¤¾ ‘सिंहनाद’ पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤ । ‘बिहान’, ‘रतà¥à¤¨à¤¶à¥à¤°à¥€â€™, अरूणोदय, ‘फूलपाती’, ‘à¤à¤¾à¤¨à¥â€™, जसà¥à¤¤à¤¾ साहितà¥à¤¯à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠवि.सं २०२० सालमा पà¥à¤°à¤•ाशनमा आठ। à¤à¤µà¤¾à¤¨à¥€ घिमिरेको समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘à¤à¤¾à¤¨à¥â€™ विशेषाङà¥à¤• परमà¥à¤ªà¤°à¤¾à¤®à¤¾ आफà¥à¤¨à¥‹ पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µ र पन छोडà¥à¤¨ सफल à¤à¤¯à¥‹ । मदनदेव शानà¥à¤¤à¤¦à¥‡à¤µ à¤à¤Ÿà¥à¤Ÿà¤°à¤¾à¤ˆà¤•ो समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤•ो ‘रतà¥à¤¨à¤¶à¥à¤°à¥€â€™ ले नारी अङà¥à¤• पà¥à¤°à¤•ाशनमा विशेषता कमायो ।
वि.सं.२०२० पछि निसà¥à¤•ेका उलà¥à¤²à¥‡à¤–à¥à¤¯ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠ‘नयाठकविता’, ‘कविता’, ‘रमà¤à¤®â€™, ‘तà¥à¤µà¤¾à¤à¤²à¥‹â€™, ‘सौगात’, ‘कलà¥à¤ªà¤¨à¤¾â€™, पारिजात; ‘मधà¥à¤ªà¤°à¥à¤•’, ‘बिमà¥à¤¬â€™, ‘सञà¥à¤šà¤¯â€™, ‘पà¥à¤°à¤œà¥à¤žà¤¾â€™, सà¥à¤¨à¤—ाà¤à¤¾â€™, ‘बानà¥à¤•ी’, ‘विदेह’, ‘सङà¥à¤•लà¥à¤ªâ€™, ‘सनà¥à¤¦à¤°à¥à¤â€™, ‘अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿â€™ आदि हà¥à¤¨à¥ । नेपाल पà¥à¤°à¤œà¥à¤žà¤¾ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤·à¥à¤ ानदà¥à¤µà¤¾à¤°à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशित ‘पà¥à¤°à¤œà¥à¤žà¤¾â€™, ‘कविता’, गोरखापतà¥à¤° संसà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤•ो ‘मधà¥à¤ªà¤°à¥à¤•’, र नगेनà¥à¤¦à¥à¤°à¤°à¤¾à¤œ शरà¥à¤®à¤¾à¤¦à¥à¤µà¤¾à¤°à¤¾ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¿à¤¤ ‘अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿â€™ अहिले पनि पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤ˆà¤°à¤¹à¥‡à¤•ै छनॠ। विगतका विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ कालावधिमा पà¥à¤°à¤•ाशित ‘उतà¥à¤¸à¤¾à¤¹â€™,‘जà¥à¤¹à¥€â€™, ‘लहर’, ‘साà¤à¤—à¥à¤°à¤¿à¤²à¤¾â€™, ‘à¤à¤¿à¤¸à¤®à¤¿à¤¸à¥‡â€™, शà¥à¤°à¥€à¤œà¤¾, आदिले पनि साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितामा उलà¥à¤²à¥‡à¤–à¥à¤¯ ठाउठबनाà¤à¤•ा छनॠ।
आज पà¥à¤°à¤•ाशनमा आइरहेका साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠरचना, अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿, बगर, उनà¥à¤¨à¤¯à¤¨, à¤à¤¾à¤¨à¥, तनà¥à¤¨à¥‡à¤°à¥€, समकालीन नेपाली साहितà¥à¤¯, जनमत, शबà¥à¤¦à¤¾à¤™à¥à¤•à¥à¤°, शिवपà¥à¤°à¥€ सनà¥à¤¦à¥‡à¤¶, साथी, नव पà¥à¤°à¤œà¥à¤žà¤¾à¤ªà¤¨, सà¥à¤—नà¥à¤§, शबà¥à¤¦ संयोजन, पà¥à¤°à¤²à¥‡à¤¸, नदी, फितà¥à¤•ौली, जà¥à¤¹à¥€, पलà¥à¤²à¤µ, बनिता, वेदना, हामà¥à¤°à¥‹ संसà¥à¤•ृति, कौशिकी, कलश, दायितà¥à¤µ, लिपीपौं, तेसà¥à¤°à¥‹ आवाज, नैमकानन (मैथिली à¤à¤¾à¤·à¤¾), नवजà¥à¤¯à¥‹à¤¤à¤¿, गà¥à¤—à¥à¤²à¥à¤¡à¥€, जनमत, कालीको सà¥à¤¸à¥‡à¤²à¥€, जमघट, अकà¥à¤·à¤²à¥‹à¤•, तीखो पà¥à¤°à¤¹à¤¾à¤°, दोà¤à¤¾à¤¨, निरà¥à¤à¤°, अकà¥à¤·à¤°, नागारà¥à¤œà¥à¤¨, दायितà¥à¤µ, रशà¥à¤®à¤¿, कलम, कलà¥à¤ªà¤¤à¤°à¥, अनà¥à¤¤à¤°à¥à¤µà¥‹à¤§, अनà¥à¤¤à¤§à¥à¤°à¥à¤µà¤¨à¥€, हामà¥à¤°à¥‹ यातà¥à¤°à¤¾, पà¥à¤°à¤œà¥à¤žà¤¾, थायॠà¤à¥, आà¤à¤—न, सयपतà¥à¤°à¥€, कविता, गà¥à¤¨à¥à¤œà¤¨, अà¤à¤¿à¤¨à¤µ, हामà¥à¤°à¥‹ धà¥à¤µà¤¨à¤¿, निरà¥à¤®à¤¾à¤£, हामà¥à¤°à¥‹ सिरà¥à¤œà¤¨à¤¾, दियालो आदि हà¥à¤¨à¥ । संसà¥à¤¥à¤¾à¤—त रà¥à¤ªà¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशित नेपाली, मधà¥à¤ªà¤°à¥à¤•, गरिमा, मà¥à¤¨à¤¾, समकालीन साहितà¥à¤¯, सयपतà¥à¤°à¥€, समषà¥à¤Ÿà¥€, मिरà¥à¤®à¤¿à¤°à¥‡ जसà¥à¤¤à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशनहरà¥à¤²à¥‡ पनि आज परà¥à¤¯à¤¨à¥à¤¤ पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤à¤° साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको उलà¥à¤²à¥‡à¤–à¥à¤¯ सेवा गरिरहेका छनॠ। रतà¥à¤¨à¤¶à¥à¤°à¥€, नवकविता, सारसà¥à¤µà¤¤, वनà¥à¤¦à¤¨à¤¾, मà¥à¤•à¥à¤Ÿ, आकाश, गोलारà¥à¤§, शà¥à¤°à¥€à¤œà¤¾ आदि उलà¥à¤²à¥‡à¤–à¥à¤¯ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠहाल पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤à¤•ा देखिà¤à¤¦à¥ˆà¤¨à¤¨à¥ । à¤à¤• यà¥à¤—कै विशà¥à¤°à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¿ पछि ‘शारदा’ फेरि पà¥à¤°à¤•ाशित हà¥à¤¨ थाले पनि थलिà¤à¤° हाल बनà¥à¤¦ à¤à¤à¤•ो छ ।
माथि जति पनि चरà¥à¤šà¤¾ गरिठती पà¥à¤°à¤¾à¤¯à¤ƒ सामयिक सङà¥à¤•लनको रà¥à¤ªà¤®à¤¾ निसà¥à¤•िठà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ बाहेकका पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा हà¥à¤¨à¥ । सामयिक साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाको आवरणमा निसà¥à¤•ेका पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤•ो आफà¥à¤¨à¥ˆ विशिषà¥à¤Ÿà¤¤à¤¾ र महŒव रहेको छ । नेपालको साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको इतिहासमा सामयिक सङà¥à¤•लनको पà¥à¤°à¤•ाशन à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤•ै रà¥à¤ªà¤®à¤¾ à¤à¤à¤•ो थियो । निरङà¥à¤•à¥à¤¶ पञà¥à¤šà¤¾à¤¯à¤¤à¥€ शासनमा जब अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿ सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ पूरà¥à¤£ बनà¥à¤¦à¥‡à¤œ थियो, वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤•ो विरोधमा कतै कà¥à¤¨à¥ˆ गतिविधि सञà¥à¤šà¤¾à¤²à¤¨ गरà¥à¤¨ सकिंदैन थियो । तà¥à¤¯à¤¸à¤¬à¥‡à¤²à¤¾ विरोधी सà¥à¤µà¤°à¤•ा विविध सामयिक सङà¥à¤•लनहरॠनिकालेर थà¥à¤ªà¥à¤°à¥ˆ यà¥à¤µà¤¾à¤¹à¤°à¥ सतà¥à¤¤à¤¾à¤•ो कोपà¤à¤¾à¤œà¤¨ à¤à¤à¤•ा थिठ। वि.सं.२०२५ सालदेखि २०३० सालसमà¥à¤® पà¥à¤°à¤•ाशित केही पà¥à¤°à¤®à¥à¤– सामयिक साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सङà¥à¤•लनहरॠयी हà¥à¤¨à¥ ः– ‘मनà¥à¤¤à¥à¤°â€™ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• शैलेनà¥à¤¦à¥à¤° साकार, ‘सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¤à¤¾â€™ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• किशोर à¤à¥à¤¤à¥à¤°à¥‡ र विनोद रिमाल, ‘सिउà¤à¤¡à¥€â€™ सङà¥à¤•लक à¤à¥à¤µà¤¨ कोइराला र पà¥à¤°à¥à¤·à¥‹à¤¤à¥à¤¤à¤® बसà¥à¤¨à¥‡à¤¤, ‘तà¥à¤°à¤¿à¤«à¤²à¤¾â€™ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• लकà¥à¤·à¥à¤®à¤£ किरण, ‘जागरण’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• तेज खरेल, ‘विचार’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• किशोर नेपाल, ‘पà¥à¤°à¤¤à¥€à¤•’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• हरिश बमजन, हरि अधिकारी र धà¥à¤°à¥à¤µ सापकोटा, ‘सà¥à¤¸à¥à¤•ेरा’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• रामचनà¥à¤¦à¥à¤° à¤à¤Ÿà¥à¤Ÿà¤°à¤¾à¤ˆ, ‘गà¥à¤¨à¤•ेशरी’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• दीपक जोशी, ‘शà¥à¤°à¥€à¤¨à¤—र’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• विनय कसजà¥, ‘जसà¥à¤•ेलो’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• बलराम उपà¥à¤°à¥‡à¤¤à¥€, ‘चितà¥à¤•ार’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• खिलधà¥à¤µà¤œ थापा र मोहन घिमिरे, ‘अà¤à¤¿à¤¨à¤µâ€™ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• विनय रावल, ‘रेषा’ समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• अनà¥à¤œà¥€à¤° पà¥à¤°à¤§à¤¾à¤¨ पीडित आदि ।
नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा र सामयिक साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सङà¥à¤•लनहरà¥à¤•ो उपरà¥à¤¯à¥à¤•à¥à¤¤ ततà¥à¤¥à¥à¤¯à¤¾à¤¤à¥à¤®à¤• वृतà¥à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤ पछि तिनको कालकà¥à¤°à¤®à¤¿à¤• पà¥à¤°à¤µà¥ƒà¤¤à¥à¤¤à¤¿à¤—त वैशिषà¥à¤Ÿà¥à¤¯à¤•ो बयान गरà¥à¤¨à¥ आवशà¥à¤¯à¤• छ । सà¥à¤°à¥‚का साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤•ो उदà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¥à¤¯ मà¥à¤–à¥à¤¯à¤¤à¤¯à¤¾ कविता, कथा, नाटक, उपनà¥à¤¯à¤¾à¤¸ आदिका माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ पाठकहरà¥à¤•ो मनोरञà¥à¤œà¤¨ गरà¥à¤¨à¤®à¤¾ नै बढी लकà¥à¤·à¤¿à¤¤ थियो । पारमà¥à¤ªà¤°à¤¿à¤• शासà¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤¯ शिलà¥à¤ª र शैलीको परिधिमा रहेर रचित ततà¥à¤•ालीन रचनाहरॠदैविक अथवा लौकिक सà¥à¤¤à¥à¤¤à¤¿à¤—ान तरà¥à¤« समेत केनà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ हà¥à¤¨à¥‡ गरà¥à¤¦à¤¥à¥‡ । मूल संसà¥à¤•ृत à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤•ा रचनालाई उलà¥à¤¥à¤¾ गरेर पà¥à¤°à¤•ाशित गरà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤µà¥ƒà¤¤à¥à¤¤à¤¿ पनि तà¥à¤¯à¥‹ बेलाका साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤®à¤¾ रहेको थियो । नेपाली पाठकहरà¥à¤²à¤¾à¤ˆ आफà¥à¤¨à¥ˆ à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤®à¤¾ लेखिà¤à¤•ा रचनाको पठनीयतातरà¥à¤« पेà¥à¤°à¤°à¤¿à¤¤ गरà¥à¤¨ र लेखकहरà¥à¤²à¤¾à¤ˆ नेपालीमा लेखà¥à¤¨ पà¥à¤°à¥‹à¤¤à¥à¤¸à¤¾à¤¹à¤¿à¤¤ गरà¥à¤¨ ती साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाको पà¥à¤°à¤¶à¤¸à¥à¤¤ योगदान रहेको थियो ।
राणा शासनको बेला नेपाल बाहिर à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤®à¤¾ बसेर नेपालीहरà¥à¤²à¥‡ निकालेका साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤®à¤¾ सà¥à¤µà¤¦à¥‡à¤¶ पà¥à¤°à¥‡à¤®, मà¥à¤²à¥à¤•को दयनीय सà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿ र जनमानसमा वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥à¤¤ उकà¥à¤¸à¤®à¥à¤•à¥à¤¸à¤²à¤¾à¤ˆ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¬à¤¿à¤®à¥à¤¬à¤¿à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤µà¥ƒà¤¤à¥à¤¤à¤¿ टडà¥à¤•ारो रà¥à¤ªà¤®à¤¾ देखिनà¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ । महाकवि लकà¥à¤·à¥à¤®à¥€à¤ªà¥à¤°à¤¸à¤¾à¤¦ देवकोटाले बनारसमा बसेर ‘यà¥à¤—वाणी’ मारà¥à¤«à¤¤ नेपालीहरà¥à¤²à¤¾à¤ˆ जागृतिको सनà¥à¤¦à¥‡à¤¶ दिà¤à¤•ा थिठà¤à¤¨à¥‡ धरणीधर कोइराला, महाननà¥à¤¦ सापकोटा जसà¥à¤¤à¤¾ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤ªà¥à¤°à¥‡à¤®à¥€ कविहरà¥à¤²à¥‡ à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤¬à¤¾à¤Ÿà¥ˆ पà¥à¤°à¤•ाशित विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पà¥à¤°à¤•ाशनका माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ सामाजिक र राजनीतिक कà¥à¤°à¥€à¤¤à¤¿ विरूदà¥à¤§ शङà¥à¤–घोष गरेका थिठ। यथारà¥à¤¥à¤®à¤¾ à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ समाचारपतà¥à¤°à¤¹à¤°à¥à¤•ो अà¤à¤¾à¤µà¤•ो तà¥à¤¯à¥‹ बेला साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा नै लेखक र बौदà¥à¤§à¤¿à¤•हरà¥à¤•ा à¤à¤•मातà¥à¤° सशकà¥à¤¤ अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤•ा माधà¥à¤¯à¤® बनेका थिठ। यसरी ततà¥à¤•ालीन अà¤à¤§à¥à¤¯à¤¾à¤°à¥‹ यà¥à¤—मा नेपाली समाजमा राजनीतिक चेतना उकासà¥à¤¨, पà¥à¤°à¤œà¤¾à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• सङà¥à¤˜à¤°à¥à¤·à¤²à¤¾à¤ˆ टेवा दिन र कà¥à¤°à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¿à¤•ारी उतà¥à¤¸à¤°à¥à¤—को à¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾ उमारà¥à¤¨ ततà¥à¤•ालीन साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤²à¥‡ गरेको योगदान अतà¥à¤¯à¤¨à¥à¤¤ सà¥à¤¤à¥à¤¤à¥à¤¯ रहेको छ ।
वि.सं. २००ॠसालदेखि २०१ॠसालसमà¥à¤®à¤•ो अलà¥à¤ª अवधिको पà¥à¤°à¤œà¤¾à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• कालमा पà¥à¤°à¤•ाशित विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤²à¥‡ विविध विधागत माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ नेपाली à¤à¤¾à¤·à¤¾ र साहितà¥à¤¯à¤²à¤¾à¤ˆ गतिशील ऊरà¥à¤œà¤¾ दिà¤à¤•ा थिठ। नेपाली वाङà¥à¤®à¤¯à¤²à¤¾à¤ˆ विशà¥à¤µà¤œà¤¨à¥€à¤¨ आधà¥à¤¨à¤¿à¤•तातरà¥à¤« डो¥याउन समेत ती पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤•ो पà¥à¤°à¤¶à¤¸à¥à¤¤ योगदान रहेको तथà¥à¤¯ हामीले बिरà¥à¤¸à¤¨à¥ हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨ ।
नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाले सरà¥à¤µà¤¾à¤§à¤¿à¤• उरà¥à¤µà¤° सशकà¥à¤¤ र पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µà¥‹à¤¤à¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• à¤à¥‚मिका निरà¥à¤µà¤¾à¤¹ गरेको समय चाहिठवि.सं.२०१ॠदेखि २०३६ साल समà¥à¤®à¤²à¤¾à¤ˆ मानà¥à¤¨à¥ उपयà¥à¤•à¥à¤¤ हà¥à¤¨à¥‡à¤› । पà¥à¤°à¤œà¤¾à¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿à¤¤ रहेको, अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿ सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ बनà¥à¤¦à¥‡à¤œ लागेको, जनताका शाशà¥à¤µà¤¤ मानवीय अधिकारहरॠकà¥à¤£à¥à¤ ित रहेको तà¥à¤¯à¥‹ समयमा पà¥à¤°à¤•ाशित साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠर सामयिक साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सङà¥à¤•लनहरà¥à¤²à¥‡ मà¥à¤²à¥à¤•मा वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥à¤¤ अनà¥à¤¯à¤¾à¤¯à¤•ो विरà¥à¤¦à¥à¤§ सशकà¥à¤¤à¤¤à¤¾à¤ªà¥‚रà¥à¤µà¤• आफूलाई उà¤à¥à¤¯à¤¾à¤à¤•ा थिठ। मà¥à¤²à¥à¤•को असहनीय बेथितिको पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤•ारमा जागरणको सनà¥à¤¦à¥‡à¤¶ दिन पà¥à¤°à¤¤à¥€à¤•ातà¥à¤®à¤• माधà¥à¤¯à¤®à¤²à¥‡ ती पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤®à¤¾ सामगà¥à¤°à¥€ पà¥à¤°à¤•ाशन हà¥à¤¨ थाले । अनेक पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—धरà¥à¤®à¥€ यà¥à¤µà¤¾ पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤à¤¾à¤¹à¤°à¥à¤²à¥‡ दमन, शोषण र अनà¥à¤¯à¤¾à¤¯à¤•ो विरोधमा विविध माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ चोटिलो पà¥à¤°à¤¹à¤¾à¤° गरे । मà¥à¤²à¥à¤•को वेथिति र विसङà¥à¤—तिका यथारà¥à¤¥ चितà¥à¤°à¤£à¤¯à¥à¤•à¥à¤¤ समाचार सनà¥à¤¦à¥‡à¤¶à¤¹à¤°à¥ कविता, कथा, नाटक र पà¥à¤°à¤¹à¤¸à¤¨à¤•ो आवरणमा साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा र सामयिक सङà¥à¤•लनहरà¥à¤²à¥‡ जोखिम उठाà¤à¤° पà¥à¤°à¤•ाशमा लà¥à¤¯à¤¾à¤ । यी पà¥à¤°à¤•ाशनले आफूà¤à¤¿à¤¤à¥à¤° विदà¥à¤°à¥‹à¤¹ र विपà¥à¤²à¤µà¤•ो जà¥à¤µà¤¾à¤²à¤¾ नै समाहित गरेका थिठ। फलसà¥à¤µà¤°à¥à¤ª ततà¥à¤•ालीन सतà¥à¤¤à¤¾à¤•ा निमितà¥à¤¤ यसà¥à¤¤à¥‹ कà¥à¤°à¤¾ अपराध ठहरियो र पतà¥à¤°à¤ªà¤¤à¥à¤°à¤¿à¤•ा र सङà¥à¤•लनहरà¥à¤®à¤¾ कडा सेनà¥à¤¸à¤°à¤•ो वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ लागू गरियो । पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा र सङà¥à¤•लनहरà¥à¤²à¤¾à¤ˆ सेनà¥à¤¸à¤°à¤•ो मारमा पारेर मà¥à¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ सामगà¥à¤°à¥€à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ कालो पोतेर मातà¥à¤° बाहिर निकालà¥à¤¨à¥‡ अनà¥à¤®à¤¤à¤¿ दिइयो । यतिबाट मातà¥à¤° ततà¥à¤•ालीन सतà¥à¤¤à¤¾à¤•ो चितà¥à¤¤ बà¥à¤à¥‡à¤¨ र २०३१ सालमा समà¥à¤ªà¥‚रà¥à¤£ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सङà¥à¤•लनहरà¥à¤®à¤¾à¤¥à¤¿ नै पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¬à¤¨à¥à¤§ लगाइयो । तर पनि जà¥à¤¨ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠदरà¥à¤¤à¤¾ à¤à¤à¤° पà¥à¤°à¤•ाशित à¤à¤à¤•ा थिठती मधà¥à¤¯à¥‡ थà¥à¤ªà¥à¤°à¥ˆà¤²à¥‡ पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤•à¥à¤· परोकà¥à¤· रà¥à¤ªà¤²à¥‡ पà¥à¤°à¤¤à¥€à¤•ातà¥à¤®à¤• à¤à¤¾à¤·à¤¾ छदà¥à¤® बिमà¥à¤¬ र पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शील शैलीयà¥à¤•à¥à¤¤ अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¬à¤¾à¤Ÿ पà¥à¤°à¤œà¤¾à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¤à¤¾à¤•ो आहà¥à¤µà¤¾à¤¨ गरिनै रहे । वि.सं. २०४६ सालको जनआनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨ अघिसमà¥à¤®à¤•ा पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤®à¤¾ यसà¥à¤¤à¥‹ पà¥à¤°à¤µà¥ƒà¤¤à¥à¤¤à¤¿ टडà¥à¤•ारै देखिनà¥à¤› । वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨à¤®à¤¾ पनि नेपालको साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता आफà¥à¤¨à¥‹ करà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯ निरà¥à¤µà¤¾à¤¹à¤®à¤¾ अगà¥à¤°à¤£à¥€ नै रहेको छ ।
नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता अहिले मà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा पà¥à¤°à¤•ाशनमा मातà¥à¤° सीमित छैन । सूचना पà¥à¤°à¤µà¤¿à¤§à¤¿à¤•ो अपूरà¥à¤µ वैजà¥à¤žà¤¾à¤¨à¤¿à¤• विकासको फलसà¥à¤µà¤°à¥à¤ª साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता पनि पà¥à¤°à¤—तिको तीवà¥à¤° फडà¥à¤•ो मारिरहेको छ । विशà¥à¤µà¤•ा अनेक मà¥à¤²à¥à¤•मा बसेका साहितà¥à¤¯à¤ªà¥à¤°à¥‡à¤®à¥€ यà¥à¤µà¤¾à¤¹à¤°à¥ वेबमा साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा चलाइरहेका छनॠ। घरमै बसेर कमà¥à¤ªà¥à¤¯à¥à¤Ÿà¤°à¤•ो परà¥à¤¦à¤¾à¤®à¤¾ ती साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा पढà¥à¤¨ पाइनà¥à¤› । मà¥à¤¦à¥à¤°à¤¿à¤¤ रà¥à¤ªà¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤•ाशित केही साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ाहरॠपनि अहिले वेबमा à¤à¤¿à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤à¤•ा छनॠ। यस पà¥à¤°à¤µà¤¿à¤§à¤¿à¤²à¥‡ नेपाली साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितामा नौलो र चमतà¥à¤•ारिक आयाम थपिà¤à¤•ो छ । विशà¥à¤µà¤•ो जà¥à¤¨à¤¸à¥à¤•ै कà¥à¤¨à¤¾à¤®à¤¾ बसेका नेपालीलाई आफà¥à¤¨à¥‹ à¤à¤¾à¤·à¤¾, साहितà¥à¤¯, संसà¥à¤•ृतिसà¤à¤— सधैठनजिकिà¤à¤° नà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¥à¤°à¥‹ मेटà¥à¤¨à¥‡ अवसर वेब साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले दिà¤à¤•ो छ ।
साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा पà¥à¤°à¤•ाशित गरà¥à¤¨à¥ नै साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता हो à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ à¤à¥à¤°à¤® आज पनि साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾ देखिनà¥à¤› । वासà¥à¤¤à¤µà¤®à¤¾ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता आज तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥‹ सङà¥à¤•à¥à¤šà¤¿à¤¤ घेराबाट मà¥à¤•à¥à¤¤ हà¥à¤¨ चाहिरहेको छ । विà¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨ माधà¥à¤¯à¤®à¤¹à¤°à¥ मारà¥à¤«à¤¤à¥ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सामगà¥à¤°à¥€ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरिने कारà¥à¤¯à¤²à¤¾à¤ˆ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको दरà¥à¤œà¤¾ दिन अब हामीले हिचà¥à¤•िचाउनॠहà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨ । कतिपय दैनिक, सापà¥à¤¤à¤¾à¤¹à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤ªà¤¤à¥à¤°à¤¿à¤•ाहरà¥à¤®à¤¾ नियमित साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सà¥à¤¤à¤®à¥à¤ चलाउने वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨à¥ । रेडियो, à¤à¤«.à¤à¤®.का साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤® पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥‹à¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨à¥ । टेलिà¤à¤¿à¤œà¤¨à¤®à¤¾ साहितà¥à¤¯ विषयका कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤® चलाउनेहरॠसाहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨à¥ । इनà¥à¤Ÿà¤°à¤¨à¥‡à¤Ÿà¤®à¤¾ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡à¤¹à¤°à¥ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨à¥ । यी सबै माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ साहितà¥à¤¯ निमà¥à¤¤à¤¿ गरिà¤à¤•ा कामहरà¥à¤•ो समषà¥à¤Ÿà¤¿ नै साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता हो ।
उपरà¥à¤¯à¥à¤•à¥à¤¤ कà¥à¤°à¤¾à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ आतà¥à¤®à¤¸à¤¾à¤¤à¥ गरेर नेपाल साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार सङà¥à¤˜à¤²à¥‡ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको मापदणà¥à¤¡ निरà¥à¤§à¤¾à¤°à¤¿à¤¤ गरà¥à¤¦à¤¾ सबै माधà¥à¤¯à¤®à¤¬à¤¾à¤Ÿ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता गरà¥à¤¨à¥‡ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार मानेको छ, र तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¤¾ वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ सङà¥à¤˜à¤•ो सदसà¥à¤¯à¤¤à¤¾ दिने पà¥à¤°à¤¾à¤µà¤§à¤¾à¤¨ बनाइà¤à¤•ो छ । यसलाई सà¥à¤µà¤¾à¤—तयोगà¥à¤¯ मानà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¦à¤› ।
पतà¥à¤°à¤•ारिता साहितà¥à¤¯ हà¥à¤¨ सकà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ अतः साहितà¥à¤¯à¤¿à¤•हरॠपतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨ सकà¥à¤¤à¥ˆà¤¨à¤¨à¥ अथवा साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता हà¥à¤¨ सकà¥à¤¤à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ धारणा पनि यहाठदेखिनà¥à¤› । यसबारे पनि केही चरà¥à¤šà¤¾ गरà¥à¤¨à¥ सानà¥à¤¦à¤°à¥à¤à¤¿à¤• नै ठहरिà¤à¤²à¤¾ । साहितà¥à¤¯à¤•ो मूलà¥à¤¯ र मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ जीवनको मूलà¥à¤¯ र मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ फरक हà¥à¤¨ सकà¥à¤¤à¥ˆà¤¨ र साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• अनà¥à¤à¥‚तिहरॠजीवनका अनà¥à¤à¥‚तिहरॠà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ बेगà¥à¤²à¥ˆ हà¥à¤¨ पनि सकà¥à¤¤à¥ˆà¤¨à¤¨à¥ । जीवन मूलà¥à¤¯à¤¹à¤°à¥à¤¸à¤à¤— पतà¥à¤°à¤•ारिताको पनि सोà¤à¥‹ समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§ रहेको हà¥à¤¨à¥à¤› । जीवन मूलà¥à¤¯à¤•ो जसà¥à¤¤à¥‹ सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨à¤¾ साहितà¥à¤¯à¤®à¤¾ गरिनà¥à¤› तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¤¾à¤ˆ पतà¥à¤°à¤•ारिताले वà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤¹à¤¾à¤°à¤¿à¤• आयाम दिà¤à¤° पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡ गरà¥à¤¦à¤› । यसरी साहितà¥à¤¯ र पतà¥à¤°à¤•ारितामा खास à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¤¤à¤¾ छैन । शैलीको à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¤¤à¤¾ चाहिं छ । साहितà¥à¤¯ अलि दिमाग खियाà¤à¤° चिनà¥à¤¤à¤¨ मनà¥à¤¥à¤¨ गरेर लेखिनà¥à¤› à¤à¤¨à¥‡ पतà¥à¤°à¤•ारितालाई हतारमा लेखिने साहितà¥à¤¯ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ गरिनà¥à¤› । पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¥‡à¤• साहितà¥à¤¯à¤•ार पतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨à¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ छैन, तर पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¥‡à¤• पतà¥à¤°à¤•ारमा कà¥à¤¨à¥ˆ न कà¥à¤¨à¥ˆ अंशमा साहितà¥à¤¯à¤•ारिता अवशà¥à¤¯ नै रहेको हà¥à¤¨à¥à¤› । अà¤à¤¿à¤µà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤•ा अनेक शैली मधà¥à¤¯à¥‡ केही शैली साहितà¥à¤¯à¤•ारका निमà¥à¤¤à¤¿ उपयोगी हà¥à¤¨à¥à¤›à¤¨à¥ त केही शैली पतà¥à¤°à¤•ारका निमà¥à¤¤à¤¿ । साहितà¥à¤¯à¤•ार कà¥à¤¨à¥ˆ विषय लेखà¥à¤¨ à¤à¤• हजार शबà¥à¤¦ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरà¥à¤¦à¤› à¤à¤¨à¥‡ पतà¥à¤°à¤•ार तà¥à¤¯à¤¹à¥€ विषयलाई निकै थोरै शबà¥à¤¦à¤®à¤¾ लेखà¥à¤¨à¥‡ सामथà¥à¤°à¥à¤¯ राखà¥à¤¦à¤› । पतà¥à¤°à¤•ार आफà¥à¤¨à¥‹ शैलीलाई सरल र सरस बनाउछ à¤à¤¨à¥‡ साहितà¥à¤¯à¤•ारको शैली अलि दà¥à¤°à¥‚ह र बौदà¥à¤§à¤¿à¤• विलासमा रतà¥à¤¤à¤¿à¤à¤•ो हà¥à¤¨à¥à¤› । पतà¥à¤°à¤•ारको निमà¥à¤¤à¤¿ कà¥à¤¨à¥ˆ पनि विषय अगà¥à¤°à¤¾à¤¹à¥à¤¯ हà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ तर साहितà¥à¤¯à¤•ार कà¥à¤¨à¥ˆ खास विषयमा सीमित रहनà¥à¤› । यसरी आपूm आफà¥à¤¨à¥‹ वेगà¥à¤²à¥ˆ असà¥à¤¤à¤¿à¤¤à¥à¤µ राखे पनि पतà¥à¤°à¤•ारिता र साहितà¥à¤¯à¤•ो अनà¥à¤¤à¤°à¤™à¥à¤— नाता गाà¤à¤¸à¤¿à¤à¤•ै हà¥à¤¨à¥à¤› ।
हामà¥à¤°à¥ˆ पतà¥à¤°à¤•ारिताको कà¥à¤°à¤¾ गरà¥à¤¨à¥‡ हो à¤à¤¨à¥‡ पनि यहाà¤à¤•ा सबैजसो समाचार पतà¥à¤°à¤ªà¤¤à¥à¤°à¤¿à¤•ाका समà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤• अथवा समà¥à¤¬à¤¦à¥à¤§ पतà¥à¤°à¤•ारहरॠकà¥à¤¨à¥ˆ न कà¥à¤¨à¥ˆ वेला अथवा अहिले पनि लेखक साहितà¥à¤¯à¤•ार वा कवि नै à¤à¤à¤•ा वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥ छनॠ। साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार हà¥à¤¨ सकà¥à¤¤à¥ˆà¤¨à¤¨à¥ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ राखà¥à¤¨à¥‡ पतà¥à¤°à¤•ारले आफà¥à¤¨à¥ˆ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पृषà¥à¤ à¤à¥‚मि बिरà¥à¤¸à¤¨à¥ विडमà¥à¤µà¤¨à¤¾ नै मानà¥à¤¨à¥à¤ªà¤°à¥à¤¦à¤› ।
सूचना पतà¥à¤°à¤•ारिताले समाचार–सामयिक टिपà¥à¤ªà¤£à¥€ र तातà¥à¤•ालिक महŒवका सामगà¥à¤°à¥€ पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¦à¤› à¤à¤¨à¥‡ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले शाशà¥à¤µà¤¤ मूलà¥à¤¯ महतà¥à¤¤à¤¾à¤•ा लेखरचना, कथा–कविता नाटक–निबनà¥à¤§ आदि पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरà¥à¤¦à¤› । दà¥à¤µà¥ˆà¤®à¤¾ खास à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¤¤à¤¾ यही मातà¥à¤° हो । अठसूचना पतà¥à¤°à¤•ारिताले पनि अचेल कविता–कथा, निवनà¥à¤§ सहितका साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• सामगà¥à¤°à¥€ आ–आफà¥à¤¨à¤¾ पतà¥à¤°à¤¿à¤•ामा पà¥à¤°à¤¶à¤¸à¥à¤¤ पसà¥à¤•ने गरेका छनॠ। यसरी त तिनको र साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको à¤à¤¨à¥ समानता र निकटता पो देखिनà¥à¤› । उपरà¥à¤¯à¥à¤•à¥à¤¤ दृषà¥à¤Ÿà¤¾à¤¨à¥à¤¤à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ केलाउने हो à¤à¤¨à¥‡ साहितà¥à¤¯, पतà¥à¤°à¤•ारिता र साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई à¤à¤• अरà¥à¤•ोका पूरक कै रà¥à¤ªà¤®à¤¾ हेरà¥à¤¨à¥ उपयà¥à¤•à¥à¤¤ होला ।
साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले सेवाको यतà¥à¤°à¥‹ चरण पार गरेता पनि यसको पà¥à¤°à¤—ति निमà¥à¤¤à¤¿ à¤à¤¨à¥‡ राजà¥à¤¯à¤²à¥‡ आफà¥à¤¨à¥‹ दायितà¥à¤µ पूरा नगरेको कटॠअनà¥à¤à¤µ यस कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤²à¥‡ गरेको छ । समाचार पतà¥à¤°à¤•ारिता निमà¥à¤¤à¤¿ जà¥à¤¨ लगानी राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤²à¥‡ गरेको छ, तà¥à¤¯à¤¸ कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤•ो विकास निमà¥à¤¤à¤¿ जसà¥à¤¤à¥‹ सहयोग गरिà¤à¤•ो छ तà¥à¤¯à¤¸ अनà¥à¤ªà¤¾à¤¤à¤®à¤¾ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई गरिà¤à¤•ो उपेकà¥à¤·à¤¾ à¤à¤¨à¤¿à¤¸à¤¾à¤§à¥à¤¯ छैन । पà¥à¤°à¥‡à¤¸ काउनà¥à¤¸à¤¿à¤²à¤²à¥‡ यसलाई पतà¥à¤°à¤•ारिताको à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ अङà¥à¤— मानेर साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारलाई पà¥à¤°à¥‡à¤¸ काउनà¥à¤¸à¤¿à¤² सदसà¥à¤¯à¤®à¤¾ ठाउठदिन थाले तापनि साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई अपहेलित गरà¥à¤¨à¥‡ तà¥à¤¯à¤¹à¤¾à¤à¤•ो पà¥à¤°à¤µà¥ƒà¤¤à¥à¤¤à¤¿à¤®à¤¾ अà¤à¥ˆ सà¥à¤§à¤¾à¤° आà¤à¤•ो छैन । नेपाली पतà¥à¤°à¤•ारिताको जनक साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता à¤à¤à¤° पनि पतà¥à¤°à¤•ारितासà¤à¤— समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿à¤¤ हामà¥à¤°à¤¾ सङà¥à¤˜ संसà¥à¤¥à¤¾à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ यस कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤²à¤¾à¤ˆ अछà¥à¤¤ à¤à¥ˆà¤‚ ठानà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤µà¥ƒà¤¤à¥à¤¤à¤¿ पनि यथावतॠनै छ । साहितà¥à¤¯ र साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताकै धरातलबाट उठेर पà¥à¤°à¤¬à¥à¤¦à¥à¤§ पतà¥à¤°à¤•ार, चतà¥à¤° राजनीतिजà¥à¤ž, सफल सतà¥à¤¤à¤¾à¤§à¤¾à¤°à¥€ à¤à¤à¤•ाहरà¥à¤²à¥‡ नै साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई हेला गरेको दà¥à¤°à¥à¤¨à¤¿à¤¯à¤¤à¤¿ आज साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले à¤à¥‹à¤—िरहेको छ । यो कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤° अहिलेसमà¥à¤® टिकिरहेको छ à¤à¤¨à¥‡ तà¥à¤¯à¥‹ आफà¥à¤¨à¥ˆ à¤à¤°à¤®à¤¾ मातà¥à¤° टिकेको छ । निसà¥à¤µà¤¾à¤°à¥à¤¥ साहितà¥à¤¯ सेवाको à¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾ लिà¤à¤° हिडेका केही वà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥à¤•ो बलबà¥à¤¤à¤¾à¤®à¤¾ मातà¥à¤° साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता बाà¤à¤šà¥à¤¨ बाधà¥à¤¯ à¤à¤à¤•ो छ । यो गमà¥à¤à¥€à¤° अवसà¥à¤¥à¤¾à¤¬à¤¾à¤Ÿ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई उकासà¥à¤¨à¥ पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¥‡à¤• बौदà¥à¤§à¤¿à¤•हरà¥à¤•ो करà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯ हो । यस सनà¥à¤¦à¤°à¥à¤à¤®à¤¾ नेपाल साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ार सङà¥à¤˜à¤•ो आयोजनामा हेटौà¤à¤¡à¤¾à¤®à¤¾ आयोजित ‘‘वृहतॠसाहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता गोषà¥à¤ ी, २०६४’’ र ‘‘मोफसलको साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिता गोषà¥à¤ ी, २०६६’’ मा जारी गरिà¤à¤•ा घोषणापतà¥à¤°à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ कारà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤µà¤¯à¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ तरà¥à¤« समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿à¤¤ निकायहरà¥à¤²à¥‡ गमà¥à¤à¥€à¤° पाइला चालà¥à¤¨à¥‡ हो à¤à¤¨à¥‡ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताको à¤à¤²à¥‹ हà¥à¤¨à¥à¤› ।
निचोडमा के à¤à¤¨à¥à¤¨ सकिनà¥à¤› à¤à¤¨à¥‡ नेपालको साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले आफà¥à¤¨à¥‹ अतीतदेखि वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨à¤¸à¤®à¥à¤® à¤à¤¾à¤·à¤¾, साहितà¥à¤¯, संसà¥à¤•ृति, जà¥à¤žà¤¾à¤¨ विजà¥à¤žà¤¾à¤¨ र कला कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°à¤•ो विकासमा आफà¥à¤¨à¥‹ उतà¥à¤¤à¤°à¤¦à¤¾à¤¯à¤¿à¤¤à¥à¤µ सà¥à¤µà¤¾à¤à¤¾à¤µà¤¿à¤• रà¥à¤ªà¤²à¥‡ पूरा गरेको छ । तà¥à¤¯à¤¤à¤¿à¤®à¤¾à¤¤à¥à¤° नà¤à¤à¤° हामà¥à¤°à¥‹ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारिताले नेपाल राषà¥à¤Ÿà¥à¤° र नेपाली जातिलाई यà¥à¤—ानà¥à¤•à¥à¤² पà¥à¤°à¤–र सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° चेतनातरà¥à¤« जागृत गराउन à¤à¤¤à¤¿à¤¹à¤¾à¤¸à¤¿à¤• महŒवको अतà¥à¤¯à¤¨à¥à¤¤ सकारातà¥à¤®à¤• à¤à¥‚मिका निरà¥à¤µà¤¾à¤¹ गरेको छ । यसै तथà¥à¤¯à¤²à¥‡ गरà¥à¤¦à¤¾ नै हामà¥à¤°à¥‹ साहितà¥à¤¯à¤¿à¤• पतà¥à¤°à¤•ारितालाई बौदà¥à¤§à¤¿à¤• समाजले गरिमामय मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ र आदर समेत दिà¤à¤•ो हो ।